Sikhizm nedir? Sikhizm hakkında merak edilenler

Sikhizm, 15. yüzyılda Hindistan’ın Pencap bölgesinde ortaya çıkan, tek tanrılı bir inanç sistemidir. Hinduizm ve İslam’ın etkilerinin bulunduğu bir coğrafyada ortaya çıkmasına rağmen bu iki dinden bağımsız olarak gelişmiştir. Sikhizmin kurucusu Guru Nanak (1469-1539) olup, öğretileri ve kendisinden sonraki dokuz guru tarafından devam ettirilen ilkeler, Sikhizm'in temelini oluşturur. Bugün dünya genelinde yaklaşık 25 milyon Sikh bulunmaktadır ve bunların büyük çoğunluğu Hindistan’da yaşamaktadır.

Sikhizmin Temel Özellikleri

Sikhizm, bazı temel ilkeler ve inançlar etrafında şekillenir. Bu inanç sistemi, bireyin yaşam tarzı, toplumsal adalet ve ruhsal aydınlanmaya yönelik öğretiler sunar.

Tek Tanrı İnancı

Sikhizm'deki temel inanç, Waheguru adı verilen tek bir tanrının varlığıdır. Tanrı, her şeyin yaratıcısı, koruyucusu ve düzenleyicisidir. Waheguru’nun her yerde ve her şeyde mevcut olduğu, hem evrensel hem de bireysel düzeyde var olduğu kabul edilir.

Guruların Öğretileri

Sikhizm’de, 10 guru (öğretmen) büyük bir öneme sahiptir. Guru Nanak, Sikhizmin kurucusu olarak kabul edilirken, son guru Guru Gobind Singh'dir. Guru Gobind Singh, öldüğünde insan formunda bir gurunun sona erdiğini ilan etmiş ve son guru olarak kutsal kitap Guru Granth Sahib'i tayin etmiştir. Sikhler için bu kitap, kutsal ve öğretici bir rehber niteliğindedir.

Guru Granth Sahib

Guru Granth Sahib, Sikhizm’in kutsal kitabıdır ve Sikhizm'in inançlarını, felsefesini ve dualarını içerir. 10 guru tarafından öğretilen felsefi ilkeler ve dini şiirler, bu kitapta toplanmıştır. Ayrıca bazı Hindu ve Müslüman şairlerin yazıları da bu kutsal kitapta yer alır.

Sikhizmin Temel İlkeleri

Sikhizmin temelinde üç ana öğreti bulunmaktadır: Çalışmak, paylaşmak ve ibadet etmek. Sikhizm, bir yandan bireyin manevi gelişimini önemserken, diğer yandan toplumsal adalete, yardımlaşmaya ve eşitliğe büyük vurgu yapar.

1. Nam Japo (Tanrı'yı Anmak)

Sikhizm’in en temel öğelerinden biri, her zaman Tanrı’yı hatırlamak ve anmaktır. Bu, kişinin zihinsel ve manevi temizliğini sağladığı gibi, günlük yaşamda Tanrı’ya bağlılığı güçlendirir.

2. Kirat Karo (Dürüst Yaşam Sürmek)

Sikhler, dürüst çalışmanın ve emek vermenin erdemine inanırlar. İbadet eden bir Sikh'in, aynı zamanda toplum içinde dürüst ve üretken bir birey olması gerektiği öğretilir. Hilekârlık, tembellik ve başkalarının sırtından geçinmek Sikhizm’de kabul edilemez.

3. Vand Chakko (Paylaşmak)

Sikhizm'de sosyal adalet ve toplumsal yardımlaşma büyük bir öneme sahiptir. Sikhler, kendi kazançlarını başkalarıyla paylaşarak yardımseverliği hayatlarının bir parçası haline getirirler. Bu nedenle, langar adı verilen ücretsiz yemek dağıtım hizmeti, Sikh tapınaklarında (Gurudwaralarda) yaygın bir uygulamadır. Langar, ihtiyaç sahiplerine ücretsiz yemek sunmak için düzenlenen bir toplu etkinliktir.

Sikhizm’de İbadet

Sikhizm’de ibadet, toplu halde ve bireysel olarak yapılabilir. Gurudwara adı verilen tapınaklarda toplu ibadet yapılır ve kutsal kitap Guru Granth Sahib burada saklanır. Herkes Gurudwaralarda ibadet edebilir, dini ritüellere katılabilir ve toplu yemeklere katılabilir.

Beş Kural: Kesh, Kara, Kirpan, Kachera, Kangha

Sikhlerin hayatlarının her alanında taşıması gereken beş kural vardır. Bu kurallar, Sikh kimliğini oluşturan semboller olarak kabul edilir ve bir Sikh'in manevi yolculuğunda sadık bir birey olduğunu gösterir:

1. Kesh (Saç Kesmemek): Sikhler, saçlarını kesmezler. Bu, Tanrı’nın yarattığı bedene saygıyı temsil eder.
2. Kara (Demir Bilezik): Sonsuzluğu ve Tanrı'nın her zaman yanlarında olduğunu simgeleyen bir bileziktir.
3. Kirpan (Küçük Kılıç): Adaletin savunucusu olmayı ve zulme karşı savaşmayı simgeler.
4. Kachera (Şort): Ahlaki disiplin ve kendine hakim olmayı temsil eden bir tür geleneksel iç giysidir.
5. Kangha (Tarak): Saçları temiz tutmayı ve disiplinli bir hayat yaşamayı temsil eder.

Sikhizm'de Toplumsal Adalet ve Eşitlik

Sikhizm, doğuştan gelen sınıf farklarını, kast sistemini ve cinsiyet eşitsizliğini reddeder. Tüm insanlar eşit yaratılmıştır ve Tanrı'nın gözünde kadınlar ve erkekler aynı haklara sahiptir. Bu bağlamda, kadınların dini lider olabilmesi ve ibadetlerde aktif rol alabilmesi de Sikhizm'in ayırt edici özelliklerinden biridir.

Kast Sistemi ve Eşitlik

Sikhizm, Hindistan'da oldukça yaygın olan kast sistemini reddeder. Guru Nanak, her insanın Tanrı tarafından yaratıldığını ve dolayısıyla herkesin eşit olduğunu savunmuştur. Sikh tapınaklarındaki langar uygulaması, bu inancın bir yansımasıdır. Langarda, zengin ya da fakir, kast ya da sosyal statü gözetmeksizin herkes aynı sırada oturarak yemek yer.

Kadın ve Erkek Eşitliği

Sikhizm, kadın ve erkek arasındaki eşitliği destekler. Guru Nanak, kadınların erkeklerle aynı haklara sahip olduğunu ve onlara saygı gösterilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Kadınlar, ibadetlerde liderlik yapabilir ve dini görevlerde aktif rol alabilirler.

Sikhizmin Tarihsel Süreci

Sikhizm’in tarihi, on guru tarafından şekillendirilmiş ve bu süreçte toplumsal değişimler yaşanmıştır. İlk guru olan Guru Nanak, Hinduizm ve İslam'dan etkilenmekle birlikte, bu dinlerden bağımsız bir yol izleyerek, Tanrı’nın her yerde olduğunu ve insanların kast sisteminden arındırılmış bir şekilde yaşayabileceğini savunmuştur.

Son guru olan Guru Gobind Singh, 1699 yılında Khalsa topluluğunu kurmuş ve bu topluluğun Sikhizm'in koruyucusu olmasını istemiştir. Khalsa, Sikh kimliğinin ve savaşçılık geleneğinin koruyucusu olarak kabul edilir. Guru Gobind Singh ayrıca Guru Granth Sahib'i Sikhlerin sonsuza kadar rehberi ilan ederek, insan formundaki guru liderliğini sona erdirmiştir.

Sikhizm ile İlgili Merak Edilenler

1. Sikhizm ile Hinduizm ya da İslam Arasındaki Fark Nedir?

Sikhizm, Hinduizm ve İslam'dan etkilenmiş olsa da, bu dinlerle birçok temel farkı vardır. Örneğin, Hinduizm'deki çok tanrıcılık yerine Sikhizm'de tek tanrılı bir inanç sistemi vardır. Ayrıca, Sikhizm, İslam'dan farklı olarak peygamberler aracılığıyla değil, gurular aracılığıyla öğretilerini yaymıştır.

2. Sikhler Neden Saçlarını Kesmezler?

Sikhler, Tanrı'nın yarattığı vücuda müdahale etmemenin bir göstergesi olarak saçlarını kesmezler. Bu, doğaya saygı ve manevi bir disiplinin sembolüdür.

3. Gurudwara Nedir?

Gurudwara, Sikhlerin ibadet ettikleri tapınaklara verilen isimdir. Bu tapınaklar, sadece Sikhler için değil, diğer inançlardan insanlara da açıktır. Gurudwaralarda kutsal kitap Guru Granth Sahib bulunur ve Sikhler burada toplu ibadet ve meditasyon yaparlar.

4. Langar Nedir?

Langar, Sikh tapınaklarında sunulan ücretsiz yemek hizmetidir. Bu hizmet, sosyal adaleti ve eşitliği temsil eder. Langar sırasında tüm katılımcılar, sosyal statü fark etmeksizin aynı sırada oturur ve birlikte yemek yer.

Sikhizm, toplumsal adalet, eşitlik ve ruhsal gelişime dayanan, derin felsefi ve manevi öğretileri olan bir inanç sistemidir. Guru Nanak tarafından başlatılan bu inanç, on guru boyunca devam etmiş ve bugün dünya genelinde milyonlarca takipçisi olan bir din haline gelmiştir. Sikhizm’in insana bakışı, kast sistemine karşı duruşu ve kadın-erkek eşitliğini savunan ilkeleri, onu diğer inanç sistemlerinden ayıran önemli özelliklerdir.