Mobbing hangi suça girer?
Mobbing, Türk hukukunda doğrudan "mobbing" olarak tanımlanan bir suç olmamakla birlikte, iş yerinde çalışanlara yönelik sistematik psikolojik taciz veya kötü muamele çeşitli yasal düzenlemelerle cezai ve hukuki sonuçlara bağlanmıştır. Mobbing'e maruz kalan kişiler, hem ceza hukuku hem de iş hukuku kapsamında bazı yasal haklarını kullanabilirler.
Mobbingin Girdiği Suçlar ve Hukuki Dayanaklar:
-
Türk Borçlar Kanunu (TBK)
- Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi, işverenin işçiyi koruma yükümlülüğünü düzenler. İşveren, iş yerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmakla yükümlüdür ve çalışanlar arasında ayrımcılık veya kötü muameleyi önlemekle sorumludur. Bu bağlamda mobbing, işverenin bu yükümlülüğünü ihlal etmesi olarak kabul edilebilir ve tazminat davası açılabilir.
- Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi, işverenin işçiyi koruma yükümlülüğünü düzenler. İşveren, iş yerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmakla yükümlüdür ve çalışanlar arasında ayrımcılık veya kötü muameleyi önlemekle sorumludur. Bu bağlamda mobbing, işverenin bu yükümlülüğünü ihlal etmesi olarak kabul edilebilir ve tazminat davası açılabilir.
-
Türk Ceza Kanunu (TCK)
- Mobbing eylemleri, hakaret (TCK madde 125), kişilik haklarına saldırı, tehdit (TCK madde 106), şantaj ve basit yaralama gibi ceza gerektiren suçları içerebilir. Bu tür davranışlar, mobbing yapan kişinin ceza davasına konu edilmesini sağlayabilir.
- Mobbing eylemleri, hakaret (TCK madde 125), kişilik haklarına saldırı, tehdit (TCK madde 106), şantaj ve basit yaralama gibi ceza gerektiren suçları içerebilir. Bu tür davranışlar, mobbing yapan kişinin ceza davasına konu edilmesini sağlayabilir.
-
İş Kanunu
- İş Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca, iş yerinde eşit davranma ilkesi gözetilmelidir. Mobbing, işçilerin eşit muamele görmemesine yol açabilir ve bu nedenle işveren aleyhine tazminat davası açılabilir.
- Ayrıca, mobbing, işçinin haklı fesih sebebi sayılabilir. İşçi, İş Kanunu’nun 24. maddesi gereğince mobbinge maruz kaldığını gerekçe göstererek iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir.
-
Anayasa
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10. maddesi eşitlik ilkesini düzenler ve tüm vatandaşların eşit muamele görmesini güvence altına alır. Mobbing bu ilkeyi ihlal eder ve mağdur, anayasal haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilir.
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10. maddesi eşitlik ilkesini düzenler ve tüm vatandaşların eşit muamele görmesini güvence altına alır. Mobbing bu ilkeyi ihlal eder ve mağdur, anayasal haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilir.
-
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, işveren iş yerinde hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı korumakla yükümlüdür. İş yerinde psikolojik taciz (mobbing) bu yükümlülüğün ihlali olarak değerlendirilebilir.
Mobbing Mağdurlarının Hakları ve Başvurabilecekleri Yollar:
- Tazminat Davası: Mobbinge uğrayan çalışan, manevi ve maddi tazminat talep edebilir.
- İşçi Hakları: Mobbinge uğrayan işçi, İş Kanunu çerçevesinde haklı fesih yaparak kıdem tazminatını talep edebilir.
- Ceza Davası: Mobbing hakaret, tehdit, şantaj gibi suçları içeriyorsa, mobbing yapan kişiye karşı ceza davası açılabilir.
- Alo 170 Hattı: Türkiye’de mobbing mağdurları, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kurulan Alo 170 hattını arayarak şikayetçi olabilirler.
Mobbing davranışları hem hukuki hem de cezai sorumluluk doğurabilecek eylemler olup, mağdurun haklarını koruyabilmesi için başvurabileceği çeşitli yasal yollar bulunmaktadır.