Meymenetsiz ne demek? Meymenetsiz kelimesinin anlamı nedir?
Meymenetsiz, Türkçede uğursuz, bereketsiz, suratsız, geçimsiz veya huysuz anlamlarında kullanılan bir sıfattır. Arapça kökenli meymenet (uğur, bereket) kelimesine “-siz” ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur ve olumsuz özellikleri tanımlamak için tercih edilir. Hem edebiyatta hem de günlük dilde, olumsuz karakter özelliklerini veya şanssız durumları ifade etmek için kullanılır.
Meymenetsiz Kelimesinin Kökeni
Meymenetsiz kelimesi, meymenet (uğur, bereket) kelimesinin sonuna Türkçe "-siz" ekinin getirilmesiyle oluşturulmuş olup uğursuz, bereketsiz veya hayırsız anlamlarına gelir. Arapça kökenli meymenet, bereket ve uğuru simgelerken, meymenetsiz bu anlamın tam zıttı olan olumsuz özellikleri ifade eder. Özellikle Osmanlı döneminden kalma yazılı eserlerde ve halk arasında olumsuz karakterleri veya şanssız olayları anlatmak için yaygın olarak kullanılmıştır.
Meymenetsiz Kelimesinin Sözlük Anlamları
Türk Dil Kurumu (TDK), meymenetsiz kelimesini iki anlamda tanımlamaktadır:
- Uğursuz, bereketsiz: Kötü şans getiren ya da talihsiz bir durumu tanımlamak için kullanılır.
- Suratsız, geçimsiz, huysuz: Kötü ruh hali, aksi veya geçimsiz karakterdeki kişiler için kullanılan bir sıfat.
Bu tanımlardan hareketle, meymenetsiz kelimesi hem olayları hem de kişileri tanımlamak için kullanılabilir. Kelimenin kullanıldığı duruma göre, olumsuz bir şanssızlık veya negatif bir karakter özelliklerini işaret eder.
Meymenetsiz Kelimesinin Kullanım Alanları
Şanssız ve Uğursuz Olayları Tanımlamak
Meymenetsiz, talihsizlik, bereketsizlik veya kötü şansın hâkim olduğu durumları ifade etmek için kullanılır. Şanssız ya da uğursuz bir olaydan bahsedilirken, olayın olumsuz etkilerini vurgulamak amacıyla meymenetsiz sıfatı tercih edilir.
Örnek Cümle
- "Meymenetsiz bir gün geçirdik, her işimiz ters gitti."
Suratsız, Geçimsiz ve Aksi İnsanları Tanımlamak
Meymenetsiz, özellikle olumsuz karakter özelliklerine sahip, sürekli aksi ve huysuz olan kişileri tanımlamak için kullanılır. Bu kullanım, bir kişiyi fiziksel veya ruhsal olarak itici bulan, geçimsiz veya kötü huylu olarak nitelendiren kişiler tarafından tercih edilir.
Örnek Cümle
- "Meymenetsiz adam sürekli herkesle kavga ediyor."
Edebiyatta Meymenetsiz Kullanımı
Klasik ve modern Türk edebiyatında meymenetsiz, çoğunlukla olumsuz olaylar veya kişiler hakkında güçlü bir eleştiri sunmak amacıyla kullanılmıştır. Özellikle edebi metinlerde, kişilerin davranışlarındaki geçimsizlik veya olayların şanssızlık etkisi bu sıfatla vurgulanır.
Edebi Kullanım Örneği
- "Ver şu iki çeyreği dilenciye / Defolsun bir an evvel meymenetsiz." – Enis B. Koryürek
Bu dizede, dilenci için “meymenetsiz” sıfatı kullanılarak, onun varlığının olumsuz bir etki yarattığı ifade edilmiştir.
Günlük Hayatta Meymenetsiz Kelimesinin Kullanımı
Günümüzde meymenetsiz kelimesi, günlük dilde de oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. İnsanlar arasındaki olumsuz etkileşimlerde veya talihsiz olaylarda bu kelime sıkça tercih edilir. Özellikle bireyler arasında huysuz, geçimsiz ve olumsuz karakterdeki kişilere yönelik bir ifade olarak halk arasında oldukça bilinen bir kelimedir.
Günlük Kullanıma Örnek Cümleler
- "Bu meymenetsiz gidişle hiçbir işimiz yolunda gitmez."
- "O kadar meymenetsiz bir adam ki yanına yaklaşmak istemiyorum."
Meymenetsiz Kelimesinin TDK'ya Göre Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK), meymenetsiz kelimesini şu anlamlarla tanımlar:
- Uğursuz: Şanssız ve kötü etkiler yaratan.
- Suratsız, huysuz: İnsanların geçimsiz veya aksi hallerini tanımlamak için kullanılan bir sıfat.
Farklı Dillerde Meymenetsiz Kelimesi
- İngilizce: Unlucky, Ill-tempered
- Fransızca: Malchanceux, Bourru
- Arapça: سيء الحظ (sayy' al-ḥaẓẓ)
- İspanyolca: Desafortunado, Antipático
- Almanca: Unglücklich, Miesepetrig
- İtalyanca: Sfortunato, Scontroso
- Rusça: Невезучий (nevezuchiy), Угрюмый (ugryumyy)
Meymenetsiz, olumsuz anlamlar içeren ve Arapça kökenli bir kelimedir. Hem olayların talihsiz ve uğursuz yönünü vurgulamak hem de bireylerin aksi, suratsız veya geçimsiz karakter özelliklerini tanımlamak için kullanılan bu kelime, Türkçede zengin bir anlam yapısına sahiptir. Özellikle edebiyatta ve günlük hayatta bu sıfatla ifade edilen olumsuz nitelikler, kelimenin güçlü bir anlatım aracı olarak öne çıkmasını sağlar.