Kehkeşan ne demek? Kehkeşan kelimesinin anlamı nedir?
Kehkeşan kelimesi, kökeni ve anlamıyla hem edebiyatta hem de gök biliminde dikkat çekici bir terimdir. Farsçadan dilimize geçmiş olan bu eski sözcük, günümüzde “Samanyolu” anlamına gelir ve Türk edebiyatında nostaljik bir vurgu yaratır. Yıldızlarla dolu gökyüzünü tasvir etmekte kullanılan kehkeşan, özellikle Divan edebiyatında ve eski metinlerde gözde bir kavramdır.
Kehkeşan Kelimesinin Kökeni ve Tarihçesi
Kehkeşan kelimesi, Farsça "keh" (saman) ve "keşān" (çekenler) sözcüklerinin birleşiminden meydana gelir. "Keh-keşān" yani “saman çekenler” ifadesi, yıldız kümelerinin gökyüzünde oluşturduğu ve Samanyolu olarak adlandırılan o mistik görüntüyü tanımlar. Bu benzetme, yıldızların bir arada saman parçaları gibi görünmesini anlatan metaforik bir ifadedir.
Türk edebiyatında özellikle Divan şiirinde sıkça karşılaşılan kehkeşan, Osmanlı döneminde gök bilimiyle ilgili yazılarda da kullanılmıştır. "Leskofçalı Gālib" ve "Necip Fazıl Kısakürek" gibi şairlerin şiirlerinde yer bulmuş, özellikle yıldızlı gökyüzünü betimlemede kullanılmıştır.
Kehkeşan Kelimesinin Anlamı
Kehkeşan, günümüzde "Samanyolu" anlamında kullanılmakta olan, eskimiş fakat etkileyici bir kelimedir. Farsça kökenli bu sözcük, yıldızlar arası bir yol olarak gökyüzünü kaplayan ışıklı şeridi ifade eder. Bir başka deyişle kehkeşan, evrendeki yıldız kümelerini temsil eder ve insanda sonsuzluk hissini uyandırır.
Kehkeşan Kelimesinin Kullanımı
Kehkeşan kelimesi, klasik Türk edebiyatında gökyüzü ve yıldızları betimlemek amacıyla kullanılan, metaforik anlamı güçlü bir sözcüktür. Özellikle Samanyolu’nu anlatan bu kelime, hem astronomi terimi olarak hem de edebi bir imge olarak geçmişte sıkça tercih edilmiştir.
Kehkeşan Kelimesi ile Örnek Cümleler
- "Geceleri gökyüzünü bir baştan bir başa saran kehkeşan, sonsuzluk duygusunu yeniden içime işledi."
- "Efsanelere göre, kehkeşan gökyüzündeki meleklerin yolunu aydınlatan bir yoldur."
Kehkeşan Kelimesinin TDK'daki Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK), kehkeşan kelimesini şu şekilde tanımlar:
- Kehkeşan (isim, özel, eskimiş): Samanyolu.
Edebiyatta Kehkeşan
Kehkeşan, hem şiirde hem de nesirde çeşitli imgelerle işlenmiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar, "Karatay Medresesi'nin çini tavanını" betimlerken bu sözcüğü kullanır ve medresenin çinilerle süslü tavanını yıldızlarla dolu bir kehkeşana benzetir. Aynı şekilde, Necip Fazıl Kısakürek de kehkeşanı gökyüzünde geçmişten günümüze ulaşan bir ışık kaynağı olarak görmüştür.
Kehkeşan Kelimesinin Farklı Dillerdeki Karşılıkları
- İngilizce: Milky Way
- Arapça: درب التبانة (Darb el-Tebaneh)
- İspanyolca: Vía Láctea
- Fransızca: Voie Lactée
- Almanca: Milchstraße
- İtalyanca: Via Lattea
- Rusça: Млечный Путь (Mlechny Put’)
- Çince: 银河 (Yínhé)
Kehkeşan kelimesi, Türkçede günümüzde kullanılmasa da kültürel ve edebi bir derinlik sunan bir terimdir. Gök bilimi açısından Samanyolu’nu ifade eden kehkeşan, yıldızlı gecelerin ve gökyüzünün gizemini simgeler.