İşyerinde mobbing sayılabilecek haller nelerdir?
İş yerinde mobbing sayılabilecek durumlar, çalışanlara yönelik sistematik olarak tekrarlanan ve onları psikolojik baskı altına almayı, izole etmeyi ya da iş yerinde kalmalarını zorlaştırmayı amaçlayan davranışlar bütünüdür. Mobbing, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve genellikle belirli özellikler taşır. İş yerinde mobbing olarak değerlendirilebilecek davranışlar şunlardır:
1. Sürekli Eleştirme ve Küçük Düşürme
- Çalışanın yaptığı her işin sürekli eleştirilmesi, küçük hataların abartılarak ona karşı kullanılması.
- Toplantılarda, grup çalışmaları sırasında alenen aşağılayıcı ya da küçük düşürücü sözler söylenmesi.
2. Görev Tanımının Dışında İşler Verilmesi
- Çalışanın yetenek ve niteliklerinin çok altında ya da üstünde sorumluluklar yüklenmesi.
- Çalışana işini yapamayacağı ya da zorlanacağı kadar fazla görev verilmesi veya anlamsız işler yaptırılması.
3. Sosyal İzolasyon
- Çalışanın diğer iş arkadaşlarıyla sosyal ilişkilerinin engellenmesi, iş yeri ortamında izole edilmesi.
- Toplantılardan veya iş ile ilgili etkinliklerden dışlanması.
4. Tehdit ve Baskı
- Çalışanın işten çıkarılma veya disiplin cezası gibi tehditlerle korkutulması.
- Sık sık uyarılarda bulunarak çalışan üzerinde baskı kurulması.
5. Hakaret ve Aşağılama
- Çalışana sürekli hakaret edilmesi, aşağılayıcı lakaplar takılması ya da imalarda bulunulması.
- İş yerinde küçük düşürücü şakalar yapılması ya da çalışanın alaya alınması.
6. Yok Sayma veya Görmezden Gelme
- Çalışanın fikirlerinin sürekli yok sayılması, katkılarının küçümsenmesi.
- Diğer çalışanlarla iletişime geçmesine engel olunarak sosyal iletişimden dışlanması.
7. Performansının Sürekli Sorgulanması
- Çalışanın iş performansının sürekli haksız ve aşırı eleştirilmesi, gerçek dışı suçlamalarla işini kötü yaptığına dair bir algı oluşturulması.
8. Kariyer Gelişiminin Engellenmesi
- Çalışanın yükselmesini veya terfi almasını engellemek için planlı hareketler yapılması, haksız değerlendirmelere maruz kalması.
- Eğitim ve gelişim fırsatlarının çalışan için kasıtlı olarak engellenmesi.
9. Görev Değişiklikleri ve Yetki Kısıtlamaları
- Çalışanın pozisyonunun ya da görevlerinin aniden ve haber verilmeden değiştirilmesi.
- İş ile ilgili karar alma yetkisinin kısıtlanması ya da tamamen ortadan kaldırılması.
10. Fiziksel ve Duygusal Taciz
- Zaman zaman fiziksel tehditler veya zorbalık içeren hareketler sergilenmesi.
- Çalışanın psikolojik olarak zorlanmasına, kendini değersiz ya da yetersiz hissetmesine neden olacak duygusal taciz uygulanması.
Bu davranışlar, iş yerinde mobbing olarak tanımlanabilir ve hukuki olarak çalışanlar için ciddi sonuçlar doğurabilir. Mobbing, iş performansını düşürebilir, çalışanların özgüvenini sarsabilir ve hatta uzun vadede depresyon veya anksiyete gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Mobbing mağdurları, Türkiye'de İş Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında hukuki yollara başvurabilirler.