1. Cinsel Yolla Bulaşma: HIV, korunmasız cinsel ilişki sırasında bulaşabilir. Hem vaginal, hem anal hem de oral seks sırasında, virüs taşıyan sıvılar (semen, vajinal sıvılar, kan) ile temas yoluyla yayılabilir. Cinsel partnerin HIV pozitif olması riski artırır.
2. Kan Yoluyla Bulaşma: HIV, enfekte olmuş kişinin kanıyla doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Bu, kan transfüzyonu sırasında, enfekte iğneler veya şırıngalar kullanımıyla, veya kan ve kan ürünlerinin paylaşımı yoluyla olabilir. Tıbbi prosedürlerde sterilizasyon eksikliği de bu riski artırabilir.
3. Anne Kucağından Bebeğe Bulaşma: HIV ile enfekte olan bir anne, doğum sırasında, hamilelik sürecinde veya emzirme sırasında bebeğine HIV bulaştırabilir. Bu geçiş, doğum sırasında vajinal sıvılarla temas veya anne sütü yoluyla gerçekleşebilir.
4. Enfekte Cihazlar ve İğneler: HIV, enfekte olmuş iğneler, şırıngalar veya diğer tıbbi cihazlar kullanımı yoluyla bulaşabilir. Bu, özellikle uyuşturucu kullanıcıları arasında ortak iğnelerin paylaşılması gibi durumlarda görülür.
5. Kan Yoluyla Temas: HIV, enfekte olmuş kan ile temas halinde, örneğin kan nakli sırasında bulaşabilir. Ancak, kan bankaları ve sağlık sistemleri bu riskleri minimize etmek için sıkı test ve tarama prosedürleri uygular.
HIV Bulaşma Riski Olmayan Durumlar:
- HIV Pozitif Kişilerle El Sıkışmak veya Sarılmak: HIV, vücut dışı yüzeylerde hayatta kalmaz ve cilt teması yoluyla bulaşmaz.
- HIV Pozitif Kişilerle Aynı Tuvaleti Kullanmak: HIV, tuvaletler veya diğer ortak alanlarda bulaşmaz.
- Küçük Yaralar veya Kesiklerden HIV Bulaşması: HIV, cilt dışı temas yoluyla bulaşmaz. Ancak, kan yoluyla temas riski her zaman vardır.
HIV Bulaşmasını Önleme Yöntemleri:
- Korunmasız Cinsel İlişkiden Kaçınmak: Kondom kullanımı, HIV bulaşma riskini önemli ölçüde azaltabilir.
- Steril Ekipman Kullanımı: Tıbbi prosedürlerde steril iğneler ve şırıngalar kullanımı, bulaşma riskini azaltır.
- HIV Pozitif Kişilerle Güvenli Cinsel Davranışlar: HIV pozitif bireylerle yapılan cinsel ilişki sırasında uygun korunma önlemleri alınmalıdır.
- Prenatal Testler ve Tedavi: Hamilelik sırasında HIV testi ve tedavi, anne ve bebeğin sağlığını koruyabilir.
HIV'in bulaşma yollarını anlamak, hem bireysel hem de toplumsal sağlık için önemlidir. HIV ve AIDS'in bulaşma yollarından korunmak, enfeksiyonun yayılmasını kontrol altına almak için kritik bir adımdır.
