Vitrektomi nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıl olur?

Vitrektomi, gözün arka kısmında bulunan ve "vitreus" olarak adlandırılan jölemsi maddenin cerrahi bir işlemle çıkarılmasıdır. Vitreus, gözün içini dolduran ve gözü şekillendiren saydam bir yapıdır. Çeşitli göz hastalıkları veya göz yaralanmaları durumunda vitreus dokusunda problemler meydana gelebilir. Bu tür durumlarda, vitreus sıvısının çıkarılması gerekebilir ve bu işlem "vitrektomi" olarak adlandırılır.

Vitrektomi, genellikle retina dekolmanı, göz içi kanamalar, makula deliği ve diyabetik retinopati gibi ciddi göz hastalıklarının tedavisinde uygulanır. Gözün arka kısmında meydana gelen problemler, görme kaybına yol açabileceğinden, bu operasyon görme yetisinin korunması veya iyileştirilmesi için önemlidir.

Vitrektominin Tarihçesi

Vitrektomi, ilk kez 1970'lerde uygulanmaya başlanmıştır. İlk vitrektomi ameliyatları oldukça karmaşık ve uzun süreli operasyonlar olmasına rağmen, tıptaki teknolojik gelişmelerle birlikte bu ameliyatlar daha güvenli ve etkili hale gelmiştir. Modern cerrahi ekipmanlar sayesinde vitrektomi işlemi minimal invaziv yöntemlerle gerçekleştirilebilmekte ve hasta iyileşme süreci hızlanmıştır.

Vitrektomi Ne Zaman Yapılır?

Vitrektomi, genellikle aşağıdaki durumlarda önerilir:

1. Retina Dekolmanı

Retina dekolmanı, retinanın göz duvarından ayrılmasıyla oluşan ciddi bir göz rahatsızlığıdır. Retina, gözün arka kısmında bulunan ve ışığı algılayarak görüntüyü beyne ileten bir dokudur. Dekolman oluştuğunda, retina görevini yerine getiremez ve hızla tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybına yol açabilir. Vitrektomi, retinayı tekrar yerine yerleştirmek için kullanılır.

2. Göz İçi Kanama (Vitreus Hemorajisi)

Göz içi kanama, genellikle diyabetik retinopati, retina yırtıkları veya göz yaralanmaları nedeniyle meydana gelir. Vitreusta oluşan kanama, görme yetisini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu durumda, vitrektomi ile vitreus içerisindeki kan temizlenir ve görme düzeltilmeye çalışılır.

3. Makula Deliği

Makula deliği, retina merkezindeki küçük bir açıklıktır ve merkezi görme kaybına yol açabilir. Vitrektomi, bu deliğin kapatılması için başvurulan bir cerrahi yöntemdir.

4. Diyabetik Retinopati

Diyabetik retinopati, diyabetin göz üzerindeki etkilerinden biridir ve retinada kan damarlarının hasar görmesiyle sonuçlanır. İleri evre diyabetik retinopati durumlarında, vitrektomi, hasar görmüş kan damarlarını onarmak ve kanamaları temizlemek için uygulanır.

5. Göz Yaralanmaları

Gözdeki ciddi yaralanmalar, vitreusta kanamaya, yabancı cisimlere veya doku hasarına yol açabilir. Bu durumlarda, vitrektomi ameliyatı ile göz içerisindeki hasarlı dokular temizlenir ve görme yetisi korunmaya çalışılır.

Vitrektomi Belirtileri Nelerdir?

Vitrektomi gerektirecek göz sorunları genellikle çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Vitrektomi gereksinimi, altta yatan hastalığa veya gözde meydana gelen duruma göre değişiklik gösterebilir. Aşağıda, vitrektomi öncesinde görülebilecek belirtiler sıralanmıştır:

1. Görme Kaybı

Görme kaybı, vitrektomi yapılmasının en yaygın nedenlerinden biridir. Retina dekolmanı veya vitreus kanaması gibi durumlar, görme yetisinin azalmasına veya tamamen kaybolmasına neden olabilir. Görme kaybı, ani veya yavaş gelişebilir.

2. Işık Çakmaları ve Uçuşmalar

Retina problemleri veya vitreus çekilmesi, gözde ışık çakmaları veya uçuşan siyah noktalar gibi belirtilere yol açabilir. Bu semptomlar, retinada meydana gelen çekilmelerin veya yırtıkların bir işareti olabilir ve acil tedavi gerektirebilir.

3. Merkezi Görmede Bozulma

Makula deliği gibi durumlarda, merkezi görme bozulabilir. Bu, kişinin doğrudan baktığı nesnelerin bulanık veya çarpık görünmesine yol açabilir.

4. Gözde Karanlık Perde Hissi

Retina dekolmanı yaşayan kişiler, gözlerinde karanlık bir perde inmiş gibi hissedebilirler. Bu, retinanın yerinden ayrılmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar ve hızla tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybına neden olabilir.

5. Gözde Ani Kanamalar

Göz içinde ani kanamalar, genellikle diyabetik retinopati veya travmalar nedeniyle meydana gelir. Göz içinde oluşan kanama, görmeyi ciddi şekilde engelleyebilir.

Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Vitrektomi ameliyatı, genellikle lokal anestezi altında yapılan bir işlemdir, ancak bazı durumlarda genel anestezi tercih edilebilir. Cerrahi işlem sırasında göz cerrahı, gözün içine küçük bir kesi yapar ve bu kesiden özel bir cihaz ile vitreus sıvısını çıkarır. Daha sonra göz içerisindeki sorunlu alanlar düzeltilir ve gerekirse retinaya müdahale edilir.

Ameliyatın adımları genel olarak şu şekildedir:

1. Vitreusun Çıkarılması

Cerrah, ince kesiler aracılığıyla vitrektom adı verilen özel bir cerrahi alet kullanarak vitreus sıvısını gözden dışarı alır. Vitreus çıkarıldığında, cerrah gözün arka kısmını daha iyi görebilir ve gerekli onarımları yapabilir.

2. Retina Onarımı

Eğer retina dekolmanı veya yırtığı varsa, cerrah bu bölgeleri tedavi eder. Retina, yerine yerleştirildikten sonra lazer veya kriyoterapi (soğuk tedavi) kullanılarak sabitlenir.

3. Göz İçine Sıvı veya Gaz Enjeksiyonu

Vitreus çıkarıldıktan sonra, gözün içi özel sıvılar veya gazlarla doldurulabilir. Bu maddeler, gözün normal şeklini korumasına yardımcı olur ve retinanın iyileşmesi için destek sağlar. Gaz kullanıldığında, hasta belirli bir süre başını belirli bir pozisyonda tutmak zorunda kalabilir.

4. İyileşme Süreci

Ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişiklik gösterir. Hastalar genellikle birkaç hafta boyunca gözlerini korumak için özel gözlükler veya kapaklar kullanmak zorundadır. Gözdeki gaz ya da sıvılar yavaşça emilir ve yerine doğal göz sıvısı gelir.

Vitrektomi Sonrası İyileşme Süreci

Vitrektomi ameliyatı sonrasında iyileşme süresi genellikle birkaç hafta sürer. Bu süreçte hastaların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

Baş Pozisyonu

Eğer göz içerisine gaz enjekte edildiyse, hastaların başlarını belirli bir pozisyonda tutmaları gerekebilir. Bu pozisyon, gazın retina üzerine baskı yaparak iyileşmeyi desteklemesi için önemlidir.

Görme Kaybı veya Bulanıklık

Ameliyat sonrası ilk günlerde görme bulanık olabilir. Bu durum, gözdeki gazın veya sıvının emilmesiyle birlikte düzelir.

Enfeksiyon Riski

Her cerrahi işlemde olduğu gibi vitrektomi sonrasında da enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle doktor tarafından reçete edilen antibiyotikli göz damlalarının düzenli olarak kullanılması önemlidir.

Fiziksel Aktiviteden Kaçınma

İyileşme sürecinde ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır. Özellikle başı eğmeyi gerektiren hareketler, göz içi basıncı artırarak iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir.

Vitrektomi ile İlgili Olası Komplikasyonlar

Vitrektomi, genel olarak güvenli bir cerrahi işlem olmasına rağmen bazı riskler ve komplikasyonlar da taşıyabilir. Bunlar arasında:

• Enfeksiyon (endoftalmi)
• Retina Dekolmanı
• Katarakt Gelişimi
• Kanama
• Yüksek Göz Tansiyonu (glokom)

Bu komplikasyonların çoğu, düzenli kontroller ve doğru bakım ile önlenebilir.

Vitrektomi, gözde meydana gelen ciddi problemler için uygulanan etkili bir cerrahi yöntemdir. Retina dekolmanı, vitreus kanamaları ve diyabetik retinopati gibi durumların tedavisinde hayati bir rol oynar. Ameliyatın başarılı bir şekilde sonuçlanması için erken tanı, doğru cerrahi müdahale ve iyileşme sürecinde dikkatli bakım büyük önem taşır.