Serebral palsi bebek nasıl anlaşılır?

Serebral palsi (SP) bebeklerde genellikle erken dönemde bazı belirtilerle kendini gösterir. Bebeklerde serebral palsiyi anlamak için dikkat edilmesi gereken bazı fiziksel ve gelişimsel işaretler vardır. Bu belirtiler, bebeğin normal motor gelişim basamaklarına ulaşamaması veya kas kontrolünde görülen anormallikler gibi durumlarla ortaya çıkabilir. Ancak serebral palsi her zaman doğumda fark edilmeyebilir ve genellikle bebeklik döneminin ilk birkaç ayında veya yıl içinde teşhis edilir.

Bebeklerde Serebral Palsi Belirtileri

1. Gelişimsel Gecikmeler

Bebeklerde serebral palsi ilk olarak motor gelişim basamaklarında gecikmelerle fark edilebilir. Örneğin:

• Başı kontrol edememe: Bebeğiniz 3-4 aylık olduğunda başını dik tutamıyorsa.
• Yuvarlanamama: Genellikle bebekler 4-6 aylıkken yuvarlanmaya başlar. Bu beceride gecikme olabilir.
• Emekleme ve yürümede gecikme: Çoğu bebek 6-9 aylıkken emeklemeye ve 12-18 aylıkken yürümeye başlar. Bu basamaklarda gecikme SP’nin erken bir belirtisi olabilir.
• Destekle oturamama: Bebeklerin 6-9 aylık dönemde oturması beklenir. SP’li bebekler oturma becerilerini kazanmakta zorlanabilirler.

2. Kas Tonusu Anormallikleri

Serebral palsili bebeklerde kas tonusu genellikle normalden farklıdır. Bu durum, kasların aşırı sert (hipertonik) veya aşırı gevşek (hipotonik) olmasına yol açabilir.

• Aşırı kas sertliği (Spastisite): Bebeklerde kol ve bacak kasları çok sert olabilir ve hareket ettirilmeye çalışıldığında zorlanabilir.
• Kas gevşekliği (Hipotoni): Bebekler gevşek ve kontrolsüz bir görünüme sahip olabilirler. Örneğin, bebekler kucakta tutulurken kendilerini "hamur" gibi gevşek bırakabilirler.

3. Asimetrik Hareketler

SP’li bebeklerde vücudun bir tarafının diğer tarafa göre daha aktif kullanıldığı fark edilebilir. Bu asimetrik hareketler şunları içerebilir:

• Elleri kullanmada asimetri: Bebekler genellikle 12 aya kadar her iki elini de eşit şekilde kullanırlar. Ancak bir elini diğerine göre daha fazla kullanıyorsa ve diğer eli ihmal ediyorsa bu SP’nin belirtisi olabilir.
• Yuvarlanmada zorluk: Bebek yalnızca bir yöne yuvarlanıyorsa veya vücudunun bir tarafını daha az kullanıyorsa.
• Dengesiz duruş: Bebeklerde oturma veya emekleme sırasında dengesizlik, serebral palsinin erken belirtileri arasında yer alabilir.

4. İstemsiz Kas Hareketleri

Serebral palsili bebeklerde bazı istemsiz ve kontrolsüz hareketler gözlemlenebilir. Özellikle diskinetik serebral palside, istemsiz kas hareketleri dikkat çekicidir. Bu hareketler şunları içerebilir:

• İnce ve sarsıntılı hareketler: Bebeklerin elleri veya bacakları titreyebilir ya da sarsıntılı hareketler yapabilir.
• Kontrolsüz baş ve kol hareketleri: Baş, kol ve bacakların kasıtsız hareket etmesi, özellikle kas gevşekliği yaşayan bebeklerde görülebilir.

5. Anormal Refleksler

Sağlıklı bebeklerde bazı refleksler, belirli gelişim evrelerinde kaybolurken, serebral palsili bebeklerde bu refleksler uzun süre devam edebilir.

• Moro refleksi (korku refleksi): Genellikle bebekler 4-6 aylıkken bu refleks kaybolur. Ancak SP’li bebeklerde bu refleks normalden daha uzun süre devam edebilir.
• Tonic neck reflex (asimetri refleksi): Bebekler başlarını bir yöne çevirdiğinde, vücudun aynı yönünde kol ve bacakların gerilmesi ve ters tarafta bükülmesi beklenir. Bu refleksin normalden uzun sürmesi SP belirtisi olabilir.

6. Beslenme ve Yutma Problemleri

Serebral palsili bebekler beslenme ve yutma güçlüğü yaşayabilir. Bu durum, kas kontrol eksikliğinden kaynaklanır. Belirtiler şunlar olabilir:

• Emme güçlüğü: Bebekler yeterince kuvvetli emme refleksi gösteremeyebilirler.
• Yutma sorunları: Sık sık tıkanma veya boğulma tehlikesi yaşanabilir.
• Aşırı salya akması: Yutma refleksindeki sorunlar nedeniyle normalden fazla salya akışı görülebilir.

7. Görme ve İşitme Sorunları

SP'li bebeklerde bazen görme ve işitme problemleri de olabilir. Örneğin:

• Şaşılık (gözlerde kayma): Bebeklerin gözlerinde belirgin bir kayma olabilir ve her iki göz aynı noktaya odaklanmayabilir.
• Görsel takipte zorluk: Bebeklerin bir nesneyi gözleriyle takip etmekte zorlanması fark edilebilir.

8. Anormal Yürüme ve Postür (Vücut Duruşu)

Daha ileri yaşlarda, yürümeye başladıklarında serebral palsi belirtileri daha belirgin hale gelebilir. Bu durumlar arasında şunlar olabilir:

• Topallama: Bir bacağı diğerinden daha kısa süre kullanma.
• Parmak uçlarında yürüme: Bebekler ve çocuklar normalde tam basmaları gerekirken sürekli parmak ucunda yürüyorlarsa.
• Denge problemleri: Bebekler yürümeye başladıklarında sürekli düşebilir veya dengesiz yürüyebilir.

Bebeklerde Serebral Palsi Teşhisi Nasıl Konur?

Serebral palsi belirtileri fark edildiğinde, kesin teşhis koymak için uzman doktorlar çeşitli test ve değerlendirmeler yaparlar. Genellikle çocuk nörologları ve pediatrik gelişim uzmanları bu sürece dahil olur. Teşhis süreci şunları içerebilir:

1. Gelişimsel Tarama Testleri

Çocuk doktoru, bebeğin motor gelişimini izleyerek, yaşıtlarına göre gecikme olup olmadığını değerlendirir. Bu taramalar, kas kontrolü, motor beceriler ve genel gelişim düzeylerini ölçer.

2. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

Beyindeki olası yapısal anormalliklerin tespit edilmesi amacıyla MR çekimi yapılabilir. MR, beynin hareketi ve kas kontrolünü düzenleyen bölgelerinde hasar olup olmadığını gösterir.

3. Beyin Tomografisi (BT)

Beyin tomografisi, beyindeki yapısal problemleri incelemek için kullanılan başka bir görüntüleme tekniğidir.

4. Elektroensefalografi (EEG)

Epilepsi gibi nöbet geçiren bebeklerde, EEG beyin dalgalarını ölçerek nörolojik aktivitede anormallik olup olmadığını gösterir.

5. Genetik Testler

Bazı durumlarda, doktorlar serebral palsiye neden olabilecek genetik bozuklukların olup olmadığını incelemek için genetik testler önerebilir.

Bebeklerde serebral palsiyi erken fark etmek, tedavi ve destek süreçlerine erken başlamak açısından çok önemlidir. Ebeveynler, bebeğin gelişiminde normal olmayan hareketler, kas kontrolünde sorunlar veya gecikmeler fark ettiğinde bir çocuk doktoruna başvurmalıdır. Erken teşhis ve müdahale, serebral palsili bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve bağımsızlıklarını geliştirmek için kritik bir rol oynar.