Palyatif bakım nedir?

Palyatif bakım, tedavisi mümkün olmayan veya kronik bir hastalıkla yaşayan bireylerin yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan bütüncül bir sağlık hizmetidir. Bu bakım türü, hastanın fiziksel, duygusal, sosyal ve ruhsal ihtiyaçlarına odaklanır ve hastalığın herhangi bir aşamasında uygulanabilir. Palyatif bakımın temel amacı, ağrı ve diğer semptomları hafifletmek, hastanın rahatını sağlamak ve hem hasta hem de aile üyeleri için yaşam kalitesini artırmaktır.

Palyatif bakım, yalnızca terminal dönem hastaları için değil, yaşamı kısıtlayan kronik hastalıklarla (kanser, kalp yetmezliği, Alzheimer, Parkinson gibi) yaşayan hastalar için de uygulanabilir.

Palyatif Bakımın Temel İlkeleri

Semptom Yönetimi
Palyatif bakım, hastalığın belirtilerini hafifletmeye odaklanır. Özellikle ağrı, nefes darlığı, mide bulantısı, halsizlik, iştahsızlık ve depresyon gibi semptomların yönetimi büyük önem taşır. Bu, hastanın rahatını sağlamak ve günlük yaşamını sürdürebilmesini kolaylaştırmak için yapılır.

Fiziksel, Psikolojik ve Ruhsal Destek
Palyatif bakım, hastanın fiziksel semptomlarının yanı sıra duygusal ve ruhsal gereksinimlerine de odaklanır. Hastalar ve aileleri için psikolojik destek sağlanarak, hastalığın getirdiği stres ve endişelerle başa çıkmalarına yardımcı olunur. Ayrıca, ruhsal destek sağlanarak manevi ihtiyaçlar karşılanabilir.

Bireyselleştirilmiş Bakım
Her hastanın durumu ve ihtiyaçları farklıdır, bu nedenle palyatif bakım bireyselleştirilmiş bir yaklaşımla uygulanır. Hastanın belirtilerine, isteklerine ve yaşam tarzına göre bakım planı oluşturulur. Aynı zamanda aile üyeleri de bakım sürecine dahil edilerek onlara destek sağlanır.

Multidisipliner Ekip Yaklaşımı
Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler, sosyal hizmet uzmanları, psikologlar, diyetisyenler, fizyoterapistler ve manevi destek sağlayıcıları gibi çok çeşitli uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından sunulur. Bu ekip, hastanın tüm ihtiyaçlarını kapsayan bir bakım planı oluşturur.

Hasta ve Aile Katılımı
Palyatif bakım, hastanın ve ailesinin bakıma aktif olarak katılımını teşvik eder. Hasta, sağlık durumu, tedavi seçenekleri ve bakım planı hakkında bilgilendirilir ve karar süreçlerine dahil edilir.

Palyatif Bakım Kimler İçin Uygundur?

Palyatif bakım, çeşitli sağlık durumları ve hastalıklar için uygulanabilir. Bu bakım türü aşağıdaki durumlarda hastalara uygulanabilir:

• Kanser: İlerlemiş kanser vakalarında ağrı ve semptomların yönetimi.
• Kronik Kalp ve Akciğer Hastalıkları: Kalp yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi durumlarda nefes darlığı ve diğer semptomların hafifletilmesi.
• Nörolojik Hastalıklar: ALS, Parkinson, Alzheimer gibi sinir sistemi hastalıklarında yaşam kalitesinin artırılması.
• Böbrek Yetmezliği veya Karaciğer Hastalıkları: Bu tür kronik hastalıklar yaşayan bireylerde semptom yönetimi.

Palyatif bakım, hastalığın tedavi sürecinin her aşamasında uygulanabilir. Erken teşhis konmuş hastalıklarda bile palyatif bakım, tedaviye ek olarak uygulanabilir. Örneğin, kanser tedavisi devam ederken, ağrı ve yorgunluk gibi semptomların hafifletilmesi için palyatif bakım alınabilir.

Palyatif Bakımın Faydaları

• Ağrı ve Semptomların Hafifletilmesi: Palyatif bakım, hastaların yaşam kalitesini artırmak için ağrıyı ve diğer rahatsız edici semptomları azaltmayı hedefler.
• Psikolojik Destek: Hastalar ve aileleri, hastalık sürecinde yaşadıkları duygusal zorluklarla başa çıkmak için profesyonel destek alabilir.
• Aileye Destek: Aile üyeleri, hasta bakım sürecinde yalnız hissetmeyerek, bakım konusunda rehberlik ve duygusal destek alırlar.
• Hasta Merkezli Yaklaşım: Hastanın ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş bir bakım sunularak, hastanın tercihleri ve istekleri dikkate alınır.

Palyatif Bakım ve Hospis Bakımı Arasındaki Fark

Palyatif bakım, hastalığın her aşamasında uygulanabilirken, hospis bakım daha çok yaşamın son dönemlerinde, yani hastanın tedavi edilemez durumda olduğu ve ölümün yakın olduğu durumlarda uygulanır. Hospis bakım, yaşamın son birkaç ayı içinde olan hastalar için sunulan bir bakım türüdür ve hastanın rahatını artırmaya odaklanır. Ancak, palyatif bakım tedavi ile birlikte uygulanabilir ve hastalığın her döneminde sağlanabilir.

Palyatif bakım, tedavisi mümkün olmayan veya yaşamı tehdit eden hastalıklarla baş eden bireylerin yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan bütüncül bir bakım modelidir. Fiziksel semptomların hafifletilmesi, duygusal destek ve aileye yönelik yardımlarla hastanın ve sevdiklerinin yaşamını daha konforlu hale getirmeyi hedefler. Palyatif bakım, hastalığın herhangi bir aşamasında uygulanabilir ve multidisipliner bir ekip tarafından sağlanan hasta merkezli bir yaklaşımdır.