Kifayet ne demek? Kifayet kelimesinin anlamları nelerdir?
Kifayet: Yeterlilik ve Kâfi Gelme Anlamına Gelen Bir Kavram
"Kifayet," Arapça kökenli olup "yeterlilik, kâfi gelme" anlamında kullanılan bir isimdir. Türkçede yeterli miktarda olma, bir iş için gerekli gücü sağlama veya bir durumun yeterli düzeyde olması gibi anlamlar taşır. Klasik edebi metinlerde ve günlük dilde kullanılan bu kelime, bir şeyin miktar veya kalite açısından yeterli olması durumunu ifade eder. Ayrıca, Türkiye’de kadın ismi olarak da tercih edilen Kifayet, "kâfi gelen, yeten" anlamında özel bir anlam taşır.
Kifayet Kelimesinin Anlamı ve Kökeni
Arapça "kifāyet" kökünden gelen kifayet kelimesi, "yeterli olma" veya "kâfi gelme" anlamını taşır. Türkçeye bu anlamlarla yerleşmiş olan kifayet, bir şeyin ihtiyacı karşılaması veya bir durumun yeterli seviyeye ulaşması durumunu ifade eder. Bu kelime, bir şeyin kalitesini veya miktarını belirterek, ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığını belirtmek amacıyla kullanılır.
Kifayet Kelimesinin Anlamları
1. Yeterli Miktarda Olma, Kâfi Gelme
Kifayet kelimesi, bir şeyin ihtiyacı karşılayacak düzeyde olmasını ifade eder. Bu anlamda, bir iş veya durum için gerekli miktar veya niteliği sağlayan durumu belirtir. Örneğin, "Kifâyet-i müzâkere," bir müzakerenin yeterli olması anlamında kullanılan bir tabirdir.
Örnek Cümle:
- "Bunun için dört saat kifâyet ediyor." – Ömer Seyfeddin
2. Yeterlilik, Bir İşi Yapabilecek Güçte Olma
Kifayet kelimesi, aynı zamanda bir kişinin bir işi yapma konusunda başkasına ihtiyaç duymayacak ölçüde yetkin ve yeterli olduğunu ifade eder. Bu anlamıyla kifayet, bir işi tek başına yapabilecek bilgi veya beceriyi de kapsar.
Örnek Cümle:
- "İlmî kifâyeti yoksa da netîceleri sezebilecek pratik bir devletçilik ferâseti vardı." – Samiha Ayverdi
Kifayet Etmek: Yetmek ve Kâfi Gelmek
Kifayet kelimesi, "kifayet etmek" şeklinde kullanılarak "yetişmek" veya "kâfi gelmek" anlamına gelir. Bir şeyin yeterli olduğunu ifade etmek için kullanılan bu ifade, günlük konuşma dilinde de kendine yer bulur. Bir ihtiyaç veya talebin karşılanıp karşılanmadığını belirtmek için sıkça kullanılır.
Örnek Cümleler:
- "Aldığım emekli maaşı kifâyet etmiyor." – Burhan Felek
- "Neden sonra arkadaşları içkinin kifâyet ettiğine karar verdiler." – Ahmet Hamdi Tanpınar
TDK Tanımı
Türk Dil Kurumu (TDK), kifayet kelimesini iki ana anlamda tanımlar:
- Yeterli miktarda olma, yetme, kâfi gelme.
- Yeterlilik.
Bu tanımlar, kifayet kelimesinin günlük kullanımda ve edebi metinlerde nasıl ele alındığını göstermektedir. TDK’ya göre kifayet, bir şeyin miktar ya da nitelik açısından gerekli ölçüde olması durumunu ifade eder.
Kişi Adı Olarak Kifayet
Kifayet, Türkçede kadın ismi olarak da kullanılmaktadır. Kişi Adları Sözlüğü’ne göre, kifayet ismi "yeterli olma, kâfi gelme, bir işi yapabilecek nitelikte olma" anlamlarını taşır. Bu bağlamda, Kifayet ismi bir kız çocuğuna verildiğinde, onun yeterli ve kâfi gelen bir kişiliğe sahip olması dileğini ifade eder.
Edebiyatta Kifayet Kelimesinin Kullanımı
Klasik Türk edebiyatında ve Osmanlı dönemine ait metinlerde kifayet kelimesi, genellikle bir şeyin yeterli miktarda olması veya bir kişinin beceri düzeyini ifade etmek için kullanılmıştır. Özellikle ilmi veya sanatsal konularda kifayet, bir yetkinliği veya beceriyi tanımlayan önemli bir kavram olarak karşımıza çıkar.
Kifayet Kelimesinin Diğer Dillere Çevirisi
- İngilizce: Sufficiency, adequacy
- Fransızca: Suffisance, adéquation
- Almanca: Genügend, Angemessenheit
- İspanyolca: Suficiencia, adecuación
- Arapça: كفاية (kifāya)
- Rusça: Достаточность (dostatochnost')
- İtalyanca: Sufficienza, adeguatezza
- Çince: 足够 (zúgòu)
Kifayet, Türkçede "yeterlilik" ve "kâfi gelme" anlamlarını taşıyan köklü bir kelimedir. Günlük yaşamda, edebiyatta ve hatta kişi adı olarak kullanılan bu kelime, bir şeyin ihtiyacı karşılayacak düzeyde olması ya da bir kişinin bir işi tek başına yapabilecek nitelikte olması anlamlarını taşır. TDK tarafından "yeterli miktarda olma, yetme" şeklinde tanımlanan kifayet, iş veya durumların yeterli olduğunu belirtmek için etkili bir ifadedir.
Edebiyatta ve eski metinlerde sıkça karşılaşılan kifayet kavramı, yaşamda ihtiyaçları karşılayabilme ve beceri düzeyinde yeterli olma gibi anlam derinlikleriyle önemli bir yer tutar.