Hem kaçar hem davul çalar atasözünün anlamı nedir?

"Hem kaçar hem davul çalar" atasözü, bir işi yapmak istemeyen, ancak o işi yine de yapmaya devam eden kişileri tanımlayan bir halk deyişidir. Türk halk kültüründe, bireyin davranışlarındaki çelişkileri ve tutarsızlıkları mizahi bir şekilde eleştiren bu atasözü, hayatta sıkça karşılaşılan bir duruma işaret eder.

Atasözünün Anlamı

Bu atasözü, bir işi yapmaktan çekinen ya da korkan bir kişinin, gösterdiği bu çekingenliğe rağmen aynı işi yapmaya devam ettiğini ifade eder. "Kaçmak" işten uzaklaşmayı ya da sorumluluktan kaçmayı temsil ederken, "davul çalmak" ise kişinin hala bu işin içinde olduğunu, dikkat çekici bir şekilde devam ettiğini ifade eder. Bu durum, bireyin içsel çelişkilerini ve dışa yansıyan tutumlarını gözler önüne serer.

Atasözünün İç Yapısı ve Anlam Derinliği

Atasözünün iki kısmı arasındaki zıtlık, davranıştaki çelişkiyi net bir şekilde ortaya koyar. "Kaçmak" eylemi, korku ya da isteksizliği ifade ederken, "davul çalmak" aktif ve dikkat çeken bir eylemi temsil eder. Bu zıtlık, bireyin hem yapmak istemediğini belirttiği bir işten kaçmaya çalıştığını hem de o işin içinde yer alarak dikkat çektiğini ironiyle anlatır.

Tarihsel Süreçte Atasözünün Yeri

"Hem kaçar hem davul çalar" atasözü, Türk halk edebiyatındaki ironi ve mizah anlayışını yansıtan bir deyiştir. Toplumdaki bireylerin tutumlarındaki çelişkileri fark eden halk, bu tür gözlemleri mizahi bir dille ifade etmeyi tercih etmiştir. Bu atasözü, geçmişten günümüze insanların sorumluluklardan kaçma eğilimi gösterirken, bir yandan da bu sorumluluklardan tamamen sıyrılamadığı durumları dile getirir.

Günlük Hayatta Kullanımı

Atasözü, genellikle bir işi yapmak istemeyen, ancak çeşitli nedenlerle o işi yapmak zorunda kalan kişilerin tutumlarını eleştirmek ya da açıklamak için kullanılır. Örnek cümleler:

• "İş toplantılarından hep kaçıyor gibi yapıyor ama her seferinde en çok fikri o söylüyor. Tam hem kaçar hem davul çalar durumu!"
• "Tatilde işi unutacağım dedi, ama yine tüm maillere cevap verdi. Hem kaçar hem davul çalar derler, işte tam bu!"

Atasözünün Manevi ve Ahlaki Yönleri

Bu atasözü, bireyin kendi çelişkilerini fark etmesi gerektiğine ve davranışlarında tutarlılık göstermesinin önemine vurgu yapar. Ahlaki olarak, bir işi yaparken dürüst olmak ve sorumluluktan kaçmamak gerektiğini hatırlatır. Aynı zamanda, bireyin içsel çatışmalarını çözmeden hareket etmesinin çevresine ve kendisine zarar verebileceğini de ima eder.

TDK Sözlüğünde Atasözünün Anlamı

Türk Dil Kurumu'na göre "Hem kaçar hem davul çalar" atasözü, "Bir işi yapmaktan çekindiği hâlde yine de yapar" şeklinde tanımlanır. Bu tanım, atasözünün özlü mesajını net bir şekilde ortaya koyar.

Benzer Atasözleri

• "Hem ağlar hem gider."
• "İşi yapar gibi yapar ama aslında kaçınır."
• "Büyük lokma ye, büyük söz söyleme."

Bu atasözleri, bireyin içsel çelişkilerini ya da davranışlarındaki tutarsızlıkları anlatan benzer deyişlerdir.

Atasözünün Farklı Dillerdeki Anlamı

• Osmanlıca: هم قاجار هم داوول چالر
• İngilizce: "Runs away but still beats the drum."
• Almanca: "Flieht, aber trommelt dennoch."
• Arapça: "يهرب ومع ذلك يقرع الطبل."
• İspanyolca: "Huye pero sigue tocando el tambor."
• Rusça: "Убегает, но все равно бьет в барабан."
• İtalyanca: "Scappa ma continua a suonare il tamburo."
• Çince: "一边逃跑，一边敲鼓。"
  
  

"Hem kaçar hem davul çalar" atasözü, bireyin davranışlarındaki çelişkileri ve tutarsızlıkları ironiyle ifade eden güçlü bir deyiştir. İnsan ilişkilerinde ve günlük hayatta sıkça rastlanan bu durum, bireylere içsel dürüstlük ve tutarlılık hakkında düşünme fırsatı sunar. Atasözü, bir işi yapmaktan çekinen ama o işi yine de yapmaya devam eden kişilere yönelik bir eleştiri içerirken, aynı zamanda sorumluluk ve samimiyetin önemini vurgular. Bu yönüyle, geçmişten günümüze evrensel bir değer taşır.