Deryadil ne demek? Deryadil sözlük anlamı nedir?
Deryâdil, Farsça kökenli bir sıfat olup "deryâ" (deniz) ve "dil" (gönül) kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Anlam olarak "gönlü deniz kadar geniş, hoşgörülü ve sabırlı" kimseyi ifade eder. Deryâdil kişi, etrafındaki olaylara ve insanlara karşı geniş bir anlayış ve hoşgörüyle yaklaşır; karşısına çıkan zorlukları metanetle karşılayarak sakinliğini korur.
Tarihsel Kullanımı
Deryâdil terimi, özellikle Osmanlı döneminde nezaket ve hoş görüyü ifade etmek amacıyla sıkça kullanılmıştır. Kibar, açık sözlü ve müsamahalı kişiler için kullanılan bu sıfat, özellikle 17. yüzyılda IV. Mehmed devrinin meşhur isimlerinden Bahâyî Efendi gibi karakterleri tanımlamada öne çıkmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar gibi yazarlar, eserlerinde "deryâdil" tabirini bu tür zarif ve anlayışlı şahsiyetleri betimlemek için kullanmışlardır.
Deryâdil Kişilik Özellikleri
Deryâdil kişiler, genellikle:
- Hoşgörülü ve anlayışlı: İnsanların kusurlarını hoş görebilen, empati sahibi ve saygılıdır.
- Sabırlı ve sakin: Zorluklar karşısında aceleci ya da sert tepkiler vermeyen bir duruş sergiler.
- Nezaket sahibi: İletişimde kırıcı olmayan, nezaket kurallarına dikkat eden bir tutum benimser.
Bu kişilik özellikleri toplumda güven verici bir imaj yaratır ve deryâdil kimseler çevrelerinde sevilen, saygı duyulan bireyler olarak bilinir.
Deryâdil Kelimesinin Günlük Hayatta Kullanımı
Deryâdil, günümüz dilinde eskisi kadar sık kullanılmasa da mecazi anlamda halen hoşgörülü ve sabırlı kişileri tanımlamak için tercih edilmektedir. Özellikle derin gönül zenginliğine sahip kişileri nitelemek için, eski edebi metinlerde olduğu gibi bugün de “deryâdil” ifadesi olumlu bir nitelik olarak kullanılmaktadır.
Örnek Cümleler:
- “Onun deryâdil yapısı, herkesin ona saygı duymasını sağladı.”
- “Bu kadar zor bir durumda bile sakin kalabilmesi, gerçekten deryâdil bir insan olduğunu gösteriyor.”
Deryâdil'in TDK'daki Tanımı
Türk Dil Kurumu (TDK), deryâdil kelimesini "Her şeyi hoş gören, çok sabırlı" anlamında tanımlar. Bu tanım, deryâdil sıfatının ne kadar geniş gönüllü bir kişiliği temsil ettiğini vurgular.
Deryâdil’in Diğer Dillerdeki Karşılıkları
- İngilizce: broad-minded, tolerant
- Almanca: großzügig im Geiste
- Fransızca: tolérant, grand cœur
- Arapça: واسع القلب