Asaleten ne demek? Asaleten kelimesinin anlamı nedir?

"Asâleten" kelimesi, Arapça kökenli bir zarf olup, bir görevde ya da işte asıl yetkili kişi olarak hareket etmeyi ifade eder. Genellikle resmi ve bürokratik dilde kullanılır ve vekâleten görev yürütmenin karşıtı olarak kullanılır. Vekâleten yapılan işlerde kişi bir başkası adına hareket ederken, asâleten yapılan işlerde kişi kendi adına, asli yetkiyle görev yapar.

Asâleten Kelimesinin Kökeni

"Asâleten" kelimesi, Arapça "aṣālet" (أصالة) kelimesinden türemiştir. Bu kelimenin tenvinli hali olan "aṣāleten", Türkçeye geçerken "asıl olan" anlamını taşımıştır. Aynı kökten türeyen "asâlet" kelimesi de soyluluk, köklülük ve asliyet anlamlarına gelir. "Asâleten" ise daha çok bürokratik bir terim olarak görevde kalıcılığı ve asıl yetkiyi ifade etmek için kullanılır.

Asâletenin Anlamları ve Kullanım Alanları

1. Bir Görevin Asıl Sahibi Olarak Hareket Etme

"Asâleten", en yaygın anlamıyla, bir görevi ya da makamı geçici olarak değil, asıl sahibi olarak yürütmek anlamında kullanılır. Bir görevi vekâleten yürütmek, o işin geçici olarak üstlenildiği anlamına gelirken, asâleten görevlendirilmek, bu görevin asıl ve temelli sahibinin göreve başladığını ifade eder. Bu kullanım genellikle resmi yazışmalarda ve bürokraside karşımıza çıkar.

Örnek:

• "Vekâleten idâre ettiği müdürlüğe asâleten tâyin edildi."

Bu cümlede, kişi daha önce geçici olarak üstlendiği müdürlük görevine kalıcı ve asli olarak atanmıştır.

2. Kendi Adına Hareket Etmek

"Asâleten", bir işi ya da görevi kendi adına, bir başkasının vekili olarak değil, doğrudan yetkili kişi olarak yapmak anlamına da gelir. Bir sözleşmeyi veya anlaşmayı kendi adına imzalamak gibi durumlarda bu anlamda kullanılır. Bu bağlamda, kişi yetkili olduğu alanlarda asâleten hareket eder, başkasının adına vekil olarak değil.

Örnek:

• "Bu mukāveleyi kendi adıma asâleten, oğlum adına vekâleten imzâlayacağım."

Burada kişi, sözleşmeyi hem kendi adına asli yetkiyle (asâleten) hem de oğlu adına vekil sıfatıyla (vekâleten) imzalayacağını belirtmektedir.

Asâleten ve Vekâleten Arasındaki Fark

"Asâleten" ve "vekâleten" kavramları birbirinin karşıtıdır. Vekâleten yapılan işlerde kişi, bir başkasının adına geçici olarak hareket ederken, asâleten yapılan işlerde kişi kendi adına ve asli yetkiyle hareket eder. Bu fark, özellikle bürokratik ve hukuki işlemlerde büyük önem taşır.

• Asâleten: Bir görevi ya da işi kendi adına, asli yetkiyle yapmak.
• Vekâleten: Bir görevi ya da işi başka bir kişinin adına geçici olarak yapmak.

Bu iki terim arasındaki fark, bir işin sorumluluğunu kimin üstlendiğini ve o sorumluluğun geçici mi yoksa kalıcı mı olduğunu belirler.

TDK'ya Göre Asâleten Kelimesi

Türk Dil Kurumu (TDK), "asâleten" kelimesini şu şekilde tanımlar:

1. Bir görevde temelli olarak, asıl olarak: "Yeğeninin asaleten aşiret reisliğine seçilmesi münasebetiyle tebrik etti." (Feridun Fazıl Tülbentçi)
2. Kendi adına hareket ederek.

Asâletenin Günlük Hayatta ve Resmi Dilde Kullanımı

"Asâleten" kelimesi, günlük dilde pek kullanılmasa da resmi yazışmalarda, özellikle kamu görevlerinde ve hukuki belgelerde sıkça yer alır. Bir kişinin bir görevi geçici olarak mı, yoksa asli yetkilerle mi yürüttüğünü belirtmek amacıyla bu terim kullanılır.

Özellikle atamalarda, bir kamu görevlisinin bir makama vekaleten atanması durumunda geçici olarak görevi yürüttüğü, asâleten atanması durumunda ise kalıcı olarak görevi üstlendiği anlaşılır.

Farklı Dillerde Asâleten Kelimesi

• İngilizce: By virtue of office, officially
• Arapça: أصالةً (Aṣālaten)
• Osmanlıca: اصالتاً (Asâleten)
• Almanca: Im Amt, offiziell
• İspanyolca: En propiedad, oficialmente
• Fransızca: Officiellement
• İtalyanca: Ufficialmente
• Rusça: Официально (Ofitsial'no)
• Çince: 正式 (Zhèngshì)
  
  

"Asâleten" kelimesi, Türkçede özellikle bürokratik ve resmi yazışmalarda sıkça kullanılan bir zarf olup, bir görevi asıl yetkili olarak yürütme veya kendi adına hareket etme anlamlarına gelir. Arapça kökenli bu kelime, vekâleten yapılan işlerin zıttı olarak kullanılır ve bir makamın gerçek sahibi olma durumunu ifade eder. Günlük hayatta kullanım alanı sınırlı olsa da, hukuki belgelerde ve resmi atamalarda önemli bir terimdir.