Açma ne demek? Açma kelimesinin anlamları nelerdir?
Açma, Türkçede birden fazla anlamda kullanılan ve farklı alanlarda çeşitli kavramları ifade eden bir kelimedir. Hem somut hem de soyut anlamlarda kullanılabilen açma, günlük konuşma dilinde, mutfakta, tarımda ve inşaat alanında sıkça karşılaşılan bir terimdir.
Açma Kelimesinin Kökeni ve Türü
Açma kelimesi Türkçe kökenlidir ve “açmak” fiilinden türetilmiştir. İsim olarak kullanılan bu kelime, farklı bağlamlarda değişik anlamlar kazanmıştır. Kelimenin kökeninde, bir şeyi genişletme, kullanılabilir hâle getirme ya da oluşturma fikri yatar.
Dilbilgisi Türü
Açma, Türkçede isim olarak kullanılan bir kelimedir.
Açma Kelimesinin Anlamları
1. Açmak İşi
Kelimenin temel anlamı “açmak işi” olarak tanımlanabilir. Bu kullanım, daha çok soyut bir anlam taşır ve çeşitli eylemleri ifade eder.
Örnek Cümle:
- Kapının sıkıştığını fark edince açma işini marangozdan yardım alarak çözdük.
2. Tarım ve İnşaat Amacıyla Arazilerde Açma
Bir diğer anlamıyla açma, ormanlık veya fundalık alanlarda ağaç kesme, yakma gibi yöntemlerle tarıma ya da inşaat projelerine uygun hâle getirilen araziler için kullanılır.
Örnek Cümle: Köylüler, tarım yapabilmek için yeni bir açma alanı oluşturdu.
Bu anlamı, tarihsel ve çevresel açıdan önemlidir. Türkiye’de özellikle Karadeniz ve İç Anadolu gibi bölgelerde arazilerin tarıma elverişli hâle getirilmesi için kullanılan geleneksel bir yöntemdir.
3. Susamsız, Yağlı Çörek Türü
Açma, mutfakta sıklıkla tüketilen bir hamur işi çeşididir. Susamsız, yağlı bir çörek olarak bilinir ve genellikle kahvaltılarda tercih edilir.
Örnek Cümle: Fırından yeni çıkmış sıcak açma, çayla birlikte mükemmel bir kahvaltı oluşturur.
4. Duvar Üzerinde Açılmış Delik
İki oda arasında geçiş veya malzeme aktarımı için açılan bir duvar deliği anlamına gelir. Daha çok inşaat sektöründe veya geleneksel mimaride kullanılan bir terimdir.
Örnek Cümle: Depo ile dükkân arasında küçük bir açma yaparak malzeme geçişini kolaylaştırdılar.
5. Kurutulmuş Meyve
Açma, bazı yörelerde kurutulmuş erik, kayısı gibi meyveleri ifade eder. Bu anlamı, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde halk arasında yaygındır.
Örnek Cümle: Kış için hazırlanan açma, çay saatlerinde en çok sevilen atıştırmalıklardan biri oldu.
6. Kadın Hamamı
Sivas yöresinde, sabahtan öğleye kadar süren kadın hamamı seansı için açma kelimesi kullanılır.
Örnek Cümle: Sabah açmaya gitmek için arkadaşlarıyla erkenden yola çıktı.
7. At Hızlandırma ve Eğitim Terimi
Açma, bazı yörelerde atın hızını artırma veya avcı hayvanları tekrar ava alıştırma gibi anlamlarda da kullanılmaktadır.
Örnek Cümle: Atın açılması, yarış öncesi gerekli bir hazırlık olarak görüldü.
Açma Kelimesinin Bölgelere Göre Kullanımı
Açma kelimesinin anlamları, Türkiye’nin farklı bölgelerinde değişiklik gösterebilir. Örneğin:
- Karadeniz Bölgesi: Açma daha çok tarım alanı açma anlamında kullanılır.
- İç Anadolu: Kurutulmuş meyve olarak bilinir.
- Ege Bölgesi: Yağlı çörek türü olan açma daha yaygındır.
TDK’da Açma Kelimesinin Anlamı
Türk Dil Kurumu’na göre açma, şu anlamlara gelir:
- Açmak işi
- Orman içinde ağaç kesme veya yakma yoluyla tarıma elverişli hâle getirilen arazi
- Susamsız, kalınca yağlı bir çörek
- Duvar üzerinde malzeme geçişini sağlamak için açılan delik
Açma Kelimesinin Farklı Dillerdeki Karşılıkları
- İngilizce: Clearing (arazi açma), Pastry (çörek için)
- Almanca: Rodung (arazi açma), Plundergebäck (çörek için)
- Fransızca: Défrichement (arazi açma), Viennoiserie (çörek için)
- Arapça: فتح (fath – açmak işi), إزالة (izâle – arazi açma)
- Rusça: асчистка (raschistka – arazi açma), Булочка (bulachka – çörek)
- Çince: 清理 (qīnglǐ – arazi açma), 点心 (diǎnxīn – çörek)
Açma kelimesi, farklı alanlarda çok çeşitli anlamlar taşır. Gerek tarımda gerekse mutfakta yaygın olarak kullanılan bu kelime, Türk kültürünün ve dilinin zenginliğini yansıtır. Açma, hem somut hem soyut anlamlarıyla günlük yaşamda önemli bir yer tutar ve bölgesel farklılıklarıyla dikkat çeker. Bu çok yönlülük, açma kelimesini Türkçede özel ve değerli bir terim hâline getirmiştir.