Abanozgiller nedir? Abanozgiller ne demek?

"Abanozgiller" (Diospyros), abanoz ağacını da içeren, tropikal ve subtropikal bölgelerde yetişen bitkilerin dahil olduğu bir bitki familyasıdır. Bu makalede abanozgiller familyasının özelliklerini, yaygın türlerini ve kullanım alanlarını inceleyeceğiz.

Abanozgiller Kelimesinin TDK Anlamı

Türk Dil Kurumu (TDK) abanozgiller kelimesini şu şekilde tanımlar:

• Abanozgiller: İki çeneklilerden, abanoz ağacını içine alan, tropik bölgelerde yetişen, kerestesi değerli bir bitki familyası.

Bu tanıma göre abanozgiller, özellikle kerestesi ile bilinen bitki türlerini içerir. Abanozgiller familyası, bitkilerin odunsu ve genellikle dayanıklı yapısıyla öne çıkar.

Abanozgiller Familyasının Özellikleri

Botanik Özellikler

Abanozgiller familyası, Diospyros cinsine ait yaklaşık 700 bitki türünü kapsar. Bu familya, çoğunlukla tropikal ve subtropikal iklimlerde yetişen ağaçlar ve çalıları içerir. Genellikle sert ve koyu renkli kereste veren bu bitkiler, dayanıklılıkları ve yoğunluklarıyla bilinir.

Yaprakları ve Çiçekleri

• Yapraklar: Abanozgillerde yapraklar genellikle geniş, parlak ve koyu yeşil renkte olur. Ağaçlar herdem yeşil olabildiği gibi mevsimlik yaprak döken türler de vardır.
• Çiçekler: Familyanın çiçekleri çoğunlukla küçük ve beyaz renktedir. Çiçekler tek başlarına ya da gruplar halinde olabilir ve bazı türlerde hoş bir koku yayar.

Meyveler

Abanozgiller familyasının bazı üyeleri, halk arasında hurma olarak da bilinen yenilebilir meyveler verir. Özellikle Trabzon hurması (Diospyros kaki) bu familyanın en bilinen meyvelerinden biridir. Bu meyveler genellikle sarı veya turuncu renkte olup tatlı bir tada sahiptir.

Ağaç Gövdeleri ve Kereste

Abanozgiller, kerestesi ile bilinen önemli bitki türlerine sahiptir. Abanoz ağacı gibi bazı türlerin gövdesi sert, dayanıklı ve siyah renktedir. Bu özellikler, ağaçların hem inşaat hem de sanatkârlıkta kullanılmasını sağlar. Abanozgiller familyasındaki ağaçlar, çürüme ve böceklere karşı doğal olarak dayanıklıdır, bu nedenle keresteleri değerli kabul edilir.

Abanozgiller Familyasının Yaygın Türleri

Abanoz Ağacı (Diospyros ebenum)

Abanoz ağacı, familyanın en bilinen üyelerinden biridir. Siyah ve sert kerestesi ile ünlü olan bu ağaç, Hindistan, Sri Lanka ve Madagaskar gibi tropikal bölgelerde yetişir. Değerli mobilya ve müzik aletleri yapımında sıklıkla kullanılır.

Trabzon Hurması (Diospyros kaki)

Trabzon hurması, Türkiye'de de yaygın olarak yetişen bir meyve ağacıdır. Sarımsı-turuncu renkteki bu meyve, özellikle sonbaharda olgunlaşır ve tatlı bir tada sahiptir. Yemeklik olarak tüketilen Trabzon hurması, hem taze hem de kurutulmuş olarak yenir.

Örnek Cümle:

• Sonbaharda Trabzon hurmalarının olgunlaşmasıyla birlikte tezgahlarda rengarenk bir görüntü oluşur.

Diospyros lotus (Cennet Hurması)

Cennet hurması olarak da bilinen bu tür, Türkiye'de daha az bilinen bir hurma çeşididir. Daha küçük meyvelere sahip olan bu ağaç, özellikle kuzey yarımkürede yetişir. Meyvesi, yenilebilir ancak çoğu zaman çiğ olarak tüketilmez, daha çok işlenerek kullanılır.

Abanozgillerin Kullanım Alanları

Mobilyacılık ve Sanat Eserleri

Abanozgiller familyasından elde edilen kereste, lüks mobilya ve dekoratif sanat eserlerinin yapımında kullanılır. Özellikle abanoz ağacının kerestesi, mobilyacılar ve marangozlar tarafından dayanıklı ve estetik olduğu için tercih edilir.

Örnek Cümle:

• Sanatkar, antika mobilyaların yapımında abanozgiller familyasından elde edilen abanoz kerestesini kullanıyordu.

Müzik Aletleri Yapımı

Abanozgillerin özellikle abanoz ağacı türleri, piyano tuşları, gitar sapları ve keman yaylarında kullanılır. Bu ağaçların sert yapısı, müzik aletlerine uzun ömür ve dayanıklılık kazandırır. Ayrıca, abanozun koyu rengi de estetik açıdan tercih sebebidir.

Yenilebilir Meyve Üretimi

Abanozgiller familyasına ait bazı türler, meyve üretiminde kullanılır. Özellikle Trabzon hurması ve cennet hurması, yaygın olarak tüketilen ve ticari değeri olan meyvelerdir. Bu meyveler, tatlı lezzetleri ile sevilir ve hem taze hem de kurutulmuş halde tüketilir.

Tıbbi Kullanımlar

Bazı abanozgiller türleri, geleneksel tıpta da kullanılmıştır. Ağaçların yaprakları ve kabuklarından elde edilen özler, çeşitli bitkisel ilaçlarda kullanılmıştır. Ancak bu alanda modern bilimsel çalışmalar sınırlı olduğundan, bu kullanım alanları genellikle halk arasında yaygındır.

Abanozgillerin Farklı Dillerdeki Karşılıkları

• İngilizce: Ebony family (Diospyros)
• Almanca: Ebenholzgewächse
• İspanyolca: Ébano (familia Diospyros)
• Arapça: خشب الأبنوس (Khashab al-ebnûs)
• Rusça: Семейство эбеновых (Semeystvo ebenovykh)
• İtalyanca: Famiglia degli ebani (Diospyros)
• Flemenkçe: Ebbenhoutfamilie
• Çince: 乌木科 (wū mù kē)
  
  

Abanozgiller, hem değerli keresteleriyle hem de lezzetli meyveleriyle bilinen önemli bir bitki familyasıdır. Özellikle abanoz ağacı, mobilya ve sanat eserleri yapımında büyük öneme sahiptir. Trabzon hurması ve cennet hurması gibi türler de bu familyanın yenilebilir meyve üreten üyelerindendir. Tropikal ve subtropikal bölgelerde yetişen bu ağaçlar, tarih boyunca ticari ve kültürel açıdan değerli olmuştur.